Ngày nay, các ứng dụng (app) kết bạn, làm quen, tìm người yêu qua Internet khá phổ biến tại Việt Nam và trên thế giới. Công nghệ hẹn hò thời 4.0 có sức hút rất lớn với các bạn trẻ tuổi teen, những người đang có những rung động đầu đời.
Tuy nhiên, các app hiện có không ít biến tướng, tiềm ẩn nhiều nguy cơ từ những chuyện lừa đảo, bắt nạt hay xâm hại tình dục.
Phụ huynh có thể dặn dò con đang ở tuổi vị thành niên khi gặp mặt người quen trên app hẹn hò trong buổi đầu tiên nên rủ thêm một vài bạn thân và chủ động chọn địa điểm và thời gian. Hình ảnh, cách nói chuyện và thái độ khi gặp trực tiếp nếu khác xa những gì họ thể hiện trên Internet là một điều đáng ngờ.
ThS Nguyễn Trần Việt Thông
Làm quen "thần tốc"
Mới đây, chị N.T.V.K. (41 tuổi, Q.Bình Thạnh, TP.HCM) phát hiện trong những ngày nghỉ hè cô con gái 14 tuổi đã dùng một lúc hai ứng dụng kết bạn, hẹn hò. Mỗi ngày con dành gần 2 tiếng lướt xem hình ảnh của các chàng trai và nhắn tin "tám" chuyện. Con nói rằng những ngày "ru rú" trong nhà quá chán, nên khi được bạn bè giới thiệu app đã tham gia ngay. Chơi rồi lại thấy cuốn hút vì liên tục được làm quen và giao lưu với những anh chàng khác nhau mỗi ngày.
Hiện nay, các ứng dụng hẹn hò đang được nhiều bạn trẻ ưa chuộng có cộng đồng từ vài ngàn đến vài trăm ngàn người. Nhiều app có phiên bản gốc từ nước ngoài, số khác được xây dựng tại Việt Nam.
Các app thường theo một phương thức chung là sẽ hiển thị lần lượt hồ sơ của những người chơi khác giới để bạn chọn "thích" hay "không thích". Ngược lại, hồ sơ của bạn cũng sẽ được những người chơi khác cân nhắc có chọn lựa hay không. Nếu cả hai cùng "thích", các bạn sẽ được ghép đôi và có thể bắt đầu trò chuyện.
Theo chị K., thật khó để chấp nhận hình thức làm quen "thần tốc" như vậy. Các hình ảnh, thông tin mà đối phương đăng tải có thể đã qua nhiều lần chỉnh sửa nên không thể xác thực. Cũng khó biết đối phương lạ mặt có "ý đồ" gì hay không. "Vậy mà con tôi nói đã tìm được 3 mối hẹn trà sữa sau khi hết giãn cách. Tôi đã nói không cho phép nhưng chắc con cũng sẽ cãi lời ra gặp mặt" - chị K. nói.
Trong khi đó, ông Hoàng Minh (50 tuổi, ngụ TP Thủ Đức) kể lại một chuyện dở khóc dở cười. Năm 17 tuổi, con trai ông từng ra ngoài gặp mặt một phụ nữ sau 2 tuần nói chuyện qua ứng dụng hẹn hò trên mạng. Khi online, người này nói đang là sinh viên năm nhất, còn gửi cho con nhiều bức ảnh xinh tươi, trắng trẻo.
Đến hồi gặp gỡ, con ông bàng hoàng khi người đến là một cô đã ngoài 40 tuổi. Con rất ngại ngùng vì không biết xưng hô bằng chị hay cô. Ông Minh nói: "Tôi không cấm con chơi những app này nhưng thật sự tôi không tin tưởng trên những ứng dụng như vậy sẽ có một mối quan hệ nghiêm túc".
Giúp con nhận diện dấu hiệu khả nghi
Chị Nguyễn Thị Minh Trâm (27 tuổi, ngụ Q.Phú Nhuận, TP.HCM) - người đã sử dụng các ứng dụng kết bạn, hẹn hò trong hơn 4 năm - cho rằng không phủ nhận nhờ một số ứng dụng mà chị đã kết bạn được nhiều người tử tế và đến giờ vẫn giữ liên lạc. Tuy nhiên, trên các app này vẫn tồn tại nhiều thành phần xấu có ý lừa đảo hoặc lợi dụng.
Theo kinh nghiệm, chị cho biết những đối tượng xấu thường liên tục dò hỏi những thông tin cá nhân của bạn như địa chỉ nhà, số điện thoại dù chỉ mới biết nhau. Họ thường có một câu chuyện đời tư lâm li bi đát để đánh vào sự thương cảm. Họ cũng dễ dàng buông lời mật ngọt và tỏ tình từ rất sớm. Đôi khi họ có những yêu cầu kỳ quặc mà bạn không thể hiểu được.
"Như có lần một anh chàng hẹn tôi tối đi uống cà phê nhưng lại xin tôi gửi gấp cho anh ấy một chiếc... quần lót để anh ấy tin là tôi nghiêm túc" - chị Trâm nói.
Theo chị, phụ huynh nên hướng dẫn con một vài dấu hiệu của những kẻ xấu để con cẩn trọng. Ngoài những gì kể trên, những dấu vết có thể lưu ý như nội dung tin nhắn thiếu nhất quán, mâu thuẫn hoặc lặp lại nhiều lần. Đôi lúc họ còn nhầm tên của mình. Họ thường lấp lửng hoặc cung cấp sai thông tin ghi trong hồ sơ.
ThS Nguyễn Trần Việt Thông (32 tuổi, ngụ Phú Nhuận, TP.HCM), chuyên gia an ninh mạng tại một công ty bảo mật ở TP.HCM, cho rằng các bạn trẻ có thể dùng công cụ tìm kiếm hình ảnh của Google để xem những bức hình của đối phương liệu đã có sẵn trên Internet hay chưa. Ảnh "đạo" từ Internet đồng nghĩa có khuất tất. Ngoài ra, có thể yêu cầu được gọi video. Nếu đối phương từ chối hết lần này đến lần khác hoặc hình ảnh lúc gọi video quá khác với trong ứng dụng thì nên cẩn thận.
Ông Thông phân tích đối tượng lừa đảo qua app hẹn hò thường có hai loại là "lừa tiền" và "lừa tình". Những kẻ "lừa tiền" sẽ nhất quyết không gặp mặt trực tiếp. Trong khi đó, những "yêu râu xanh" thường tìm cớ đề nghị buổi hẹn đầu tiên vào buổi tối hoặc tối muộn và nhiệt thành quá mức để được đưa đón bạn nữ.
Cẩn trọng bảo vệ thông tin cá nhân
Theo chuyên gia tư vấn tình yêu và hôn nhân nổi tiếng Maya Diamond, California (Mỹ), các bạn trẻ cần ghi nhớ một số lưu ý để bảo vệ bản thân khi sử dụng các ứng dụng hẹn hò. Trước hết là hạn chế công khai quá nhiều thông tin ngay trên hồ sơ của bạn. Chỉ nên cung cấp một số chi tiết cơ bản như độ tuổi, ảnh và phần mô tả về bản thân. Nên tránh khai hết những mục như số điện thoại, email, công việc và các thông tin cá nhân khác.
Khi mới quen, nên hạn chế trao đổi những hình ảnh, video và nội dung nhạy cảm. Kẻ xấu có thể lợi dụng để đăng tải những thông tin của bạn vào những hội nhóm kín khác, hoặc đó sẽ là "đầu dây mối nhợ" để ràng buộc bạn về sau.
Cuối cùng, nên cân nhắc việc cho đối phương số điện thoại khi chưa đủ tin tưởng, thay vào đó có thể dùng những phần mềm khác như Viber, Messenger, WhatsApp... Nếu nghi ngờ đối phương, nên chụp lại màn hình và lưu các tin nhắn để có thể làm chứng cứ sau này. Trường hợp cảm nhận có thể bị đe dọa, hãy chặn đối phương càng sớm càng tốt.
Quay về nỗi lo "muôn thuở"
TS tâm lý Đào Lê Hòa An - giám đốc Trung tâm hướng nghiệp 4.0 JobWay, cho biết thế hệ gene Z sinh ra và lớn lên gắn liền với công nghệ nên chuyện kết bạn, làm quen qua các ứng dụng cũng không phải quá "khủng khiếp". Hơn nữa, hẹn hò qua app cũng là theo dòng chảy cuộc sống.
Chẳng hạn, trước đây hẹn hò thường xuất phát bằng những lá thư tay, rồi đến những chuyên mục kết bạn bốn phương qua radio và gần đây là các chương trình kết bạn qua sóng truyền hình... Giờ đây thời 4.0 có thêm hình thức qua app. Do vậy để đồng hành cùng con, trước hết phụ huynh cần xem đây là một chuyện bình thường của những đứa trẻ gene Z.
Theo TS Đào Lê Hòa An, sở dĩ phụ huynh còn nghi ngại là vì mối lo "muôn thuở" không biết liệu con đã đủ lớn để biết yêu đương hay chưa. Trong mắt cha mẹ, con luôn là một đứa trẻ. Tuy nhiên, cần nhìn nhận rằng những rung động ở tuổi mới lớn là không thể tránh khỏi, và càng cấm đoán thì trẻ càng tò mò muốn trải nghiệm.
Vì vậy, điều quan trọng hơn là phụ huynh nên thường xuyên nói chuyện, tâm sự với con để các bạn hình thành hiểu biết và chính kiến cho mình. Khi tâm tình, phụ huynh nên gợi mở cho con những vấn đề như: Thế nào là một tình cảm trong sáng? Con nghĩ tình cảm của mình có thể đi xa không? Nếu đi xa sẽ cần đánh đổi những gì? Nếu người yêu của con đòi hỏi chuyện đó, con sẽ làm gì? Qua những câu hỏi đó, phụ huynh có thể hiểu con hơn và nhẹ nhàng truyền tải đến con những thông điệp về chuyện tình cảm của tuổi mới lớn.
