1. Hiệu ứng Macbeth/ Lady Macbeth: Bí mật của những kẻ hay làm sai
Hiệu ứng này được đặt theo tên của Lady Macbeth trong vở kịch Macbeth của Shakespeare, người phụ bạc chồng mình để giết nhà vua và nảy sinh ý muốn bắt buộc phải rửa tay mà cô tưởng tượng có vết máu. Hiệu ứng là một ví dụ của mồi, một kỹ thuật tâm lý trong đó một kích thích ảnh hưởng đến một kích thích khác trong tiềm thức. Chúng ta dễ dàng bắt gặp hiện tượng này trong các bộ phim hình sự Hong Kong.
Trong một thử nghiệm, một nhóm người tham gia được yêu cầu nhớ lại điều gì đó tốt mà họ đã làm và một nhóm khác điều gì đó không tốt. Sau đó, họ được yêu cầu điền các chữ cái còn thiếu trong các từ “W_ H”, “SH _ER” và “S _P”. Những người nhớ lại hành động xấu có khả năng điền các từ như “wash,” “shower,” và “soap” (tạm dịch là: “rửa”, “tắm” và “xà phòng”) cao hơn 60%. Thay vì những từ như "wish,” “shaker,” và “stop.” (tạm dịch: "ước gì ”,“bình lắc” và “ dừng lại ”)
Trong một thử nghiệm khác, trong đó những người tham gia được yêu cầu tự làm sạch, những người nói dối bằng miệng thích sử dụng sản phẩm làm sạch răng miệng trong khi những người viết lời nói dối thích sản phẩm làm sạch bằng tay cho thấy tác dụng cũng được bản địa hóa trên cơ thể thực hiện hành vi xấu.
2. Hiệu ứng Pratfall: Sự vụng về có thể là điểm hấp dẫn
Làm đổ cà phê vào chính mình hoặc ngã ngay trước mặt crush thì có ích gì?
Theo tâm lý học xã hội, những sai lầm vụng về như thế này có thể mang lại cho các cá nhân lợi thế thường xuyên hơn bạn nghĩ. Nó được gọi là Hiệu ứng Pratfall và vẫn là một lý thuyết rất hấp dẫn trong lĩnh vực khoa học xã hội.
Hiệu ứng này giải thích khi một người phạm sai lầm hoặc hành động một cách vụng về thậm chí có thể khiến mọi người cười, họ được coi là dễ mến hơn, kể cả so với những người thông minh và thông thái hơn.
Khi bạn phạm sai lầm, bạn bối rối và chính lúc đó người khác sẽ muốn giúp đỡ bạn, che chở bạn và bạn trở nên dễ mến hơn trong mắt họ. Những người hoàn hảo có vẻ đe dọa, nhưng những người không hoàn hảo sẽ an toàn và do đó dễ dàng thực sự thích hơn.
3. Familiar Strangers: Hiệu ứng Người lạ quen thuộc
Chúng ta luôn được dạy rằng người lạ thì không đáng tin, đặc biệt trong một xã hội hiện đại như ngày nay.
Tuy nhiên, một điều kỳ quặc của não bộ lại hoạt động trái với các quy tắc an toàn. Vào năm 2018, các nhà khoa học phát hiện ra rằng mọi người tin tưởng người lạ nhanh hơn khi họ giống với một người đáng tin cậy trong quá khứ của họ. Ngay cả khi “ai đó” là một nhân vật sitcom được yêu thích.
Mọi người đánh giá người lạ bất chấp sự tương đồng tối thiểu về những trải nghiệm tốt hay xấu trong quá khứ. Các nhà nghiên cứu thậm chí còn phát hiện ra rằng những người tham gia nghiên cứu đã thực hiện những cuộc gọi này trong khi không biết về các liên kết tinh vi.
Các tình nguyện viên đã được huấn luyện để không tin tưởng một số “đối tác” nhất định trên màn hình, những người cư xử ích kỷ trong một trò chơi tiền bạc. Ngay cả khi các ký tự trộm cắp được biến hình kỹ thuật số, những người tham gia đã nhận ra chúng trong tiềm thức và đưa ra lựa chọn cảnh giác. Vì một số lý do, hệ thống thị giác này có tiếng nói lớn hơn là logic. Sau này sẽ cho rằng không có thông tin về người lạ để phân loại anh ta là tốt hay xấu.
4. The Bystander Effect: Hiệu ứng Người ngoài cuộc
Hiệu ứng này nói rằng khi càng nhiều người thấy ai đó đang cần giúp đỡ, thì khả năng người đó nhận được sự giúp đỡ càng ít.
Hiệu ứng Người ngoài cuộc đã được chỉ ra trong một nghiên cứu của các nhà tâm lý học xã hội Bibb Latane và John Darley. Họ quan sát các sinh viên phản ứng với sự nghẹn ngào của một sinh viên khác trong một căn phòng gần đó. Khi các đối tượng thử nghiệm cảm thấy họ là người duy nhất ở đó, 85% đã lao vào giúp đỡ. Khi sinh viên cảm thấy có một người khác, 65% đã giúp. Khi sinh viên cảm thấy có bốn người khác, tỷ lệ phần trăm giảm xuống còn 31 phần trăm.
Các nhà nghiên cứu gọi đó là "sự nhầm lẫn về trách nhiệm", nơi các cá nhân cảm thấy ít trách nhiệm hơn đối với kết quả của một sự kiện khi những người khác ở xung quanh. Trên thực tế, xác suất được giúp đỡ tỷ lệ nghịch với số lượng người có mặt. Nếu bạn cần hỗ trợ, đừng đi tìm nó trong một đám đông.
5. Hiệu ứng Barnum: Tại sao chúng ta tin vào bói toán, chiêm tinh?
Hiệu ứng Barnum hay Hiệu ứng báo trước là một thuật ngữ do nhà tâm lý học Paul Meehl đặt ra vào năm 1956. Nó là một hiện tượng tâm lý xảy ra khi:
Mọi người tin rằng những lời khuyên họ nhận được dựa trên kiến thức phi khoa học (ví dụ như chiêm tinh, bói toán, phong thủy học...) là dành riêng cho họ nhưng trên thực tế, nó chung chung và mơ hồ đến mức có thể áp dụng cho nhiều người.
Nhiều nhà tâm lý học tin rằng do ảnh hưởng này, nhiều người tin vào các khoa học giả và những niềm tin huyền bí như chiêm tinh, bói toán, đọc hào quang và một số loại kiểm tra tính cách hơn là những điều được nghiên cứu có logic hẳn hoi.
6. Hiệu ứng Ringelmann
Đây là một trong những tác động tâm lý được nhìn thấy và kiểm tra nhiều nhất trong danh sách này.
Đó là xu hướng của mọi người để hoạt động với hiệu quả kém hơn trong khi làm việc trong một nhóm. Hiệu ứng này được phát hiện bởi kỹ sư nông nghiệp người Pháp Maximilien Ringelmann. Theo Hiệu ứng Ringelmann:
Các cá nhân trong một nhóm có xu hướng trở nên kém năng suất hơn khi quy mô của nhóm tăng lên. Vì vậy, theo hiệu ứng này chúng ta có thể nói rằng số lượng cá nhân trong một nhóm tỷ lệ nghịch với năng suất của các thành viên cá nhân trong nhóm đó.
Sự giảm năng suất này xảy ra do hai lý do:
Mất động lực
Mất phối hợp
7. Hiệu ứng Tamagotchi
Đó là một hiện tượng tâm lý, trong đó con người trở nên gắn bó tình cảm với máy móc hoặc các vật thể kỹ thuật số khác.
Hiệu ứng này được đặt theo tên một món đồ chơi Nhật Bản - Tamagotchi được phát hành vào năm 1996. Tamagotchi là một con vật cưng ảo cầm tay hình quả trứng. Nó trở nên phổ biến đến nỗi tính đến năm 2010, hơn 76 triệu Tamagotchi đã được bán trên toàn thế giới.
Thông thường, con người gắn bó với các thiết bị thể hiện Trí tuệ nhân tạo và có thể bắt chước cảm xúc và tính cách của con người.
Bất kỳ ai cũng có thể trải nghiệm điều này bất kể tuổi tác của họ. Nhưng nó có nhiều khả năng được tìm thấy ở những người gặp khó khăn khi giao tiếp với người khác.
Cuộc sống là những điều thú vị và các hiệu ứng tâm lý khác nhau giải thcihs cho chúng ta thấy rằng chúng ta đều đang bị thao túng bởi 1 hoặc nhiều điều khác nhau. Những hiệu ứng này thường vô hại và không ảnh hưởng nặng nề đến cuộc sống và tâm lý của bạn. Tuy nhiên tìm hiểu và biết nó để tránh rơi vào những trường hợp khó xử nhé.
Theo Makeitvietnam
