1. Giấc mơ cố gắng đoán trước tương lai
“Suy nghĩ theo từng giai đoạn trong tương lai,” như cụm từ gợi ý, đề cập đến khả năng não bộ của chúng ta tưởng tượng hoặc mô phỏng những trải nghiệm có thể xảy ra trong tương lai của một người, điều này có liên quan đến việc nâng cao khả năng ra quyết định, điều tiết cảm xúc, hình thành ý định, lập kế hoạch, trí nhớ tương lai và thậm chí cả điều hướng không gian.
Một nghiên cứu năm 2021 đã áp dụng “giả thuyết mô phỏng tương lai theo từng giai đoạn” vào nghiên cứu giấc mơ, trong đó nêu bật cách tâm trí của chúng ta kết hợp nhiều mảnh trải nghiệm trong quá khứ thành các mô phỏng tưởng tượng về các sự kiện trong tương lai. Với khả năng tiên tiến của bộ não trong việc dự đoán các mô hình và xác suất, giấc mơ có thể cung cấp cho chúng ta những tín hiệu cảm xúc và tình huống quan trọng có thể cung cấp thông tin cho phản ứng của chúng ta nếu bất kỳ phiên bản nào của chúng được hiện thực hóa trong cuộc sống thực của chúng ta.
Các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng những giấc mơ thường bắt nguồn từ những ký ức trong quá khứ hoặc liên quan đến các sự kiện cụ thể sắp xảy ra trong tương lai. Những giấc mơ hướng tới tương lai sẽ được rút ra từ nhiều “nguồn thức tỉnh” hoặc các sự kiện khác nhau hiện đang xảy ra trong cuộc sống của họ hoặc đã xảy ra trong quá khứ.
Những mảnh ký ức như vậy và những mô phỏng trong tương lai được kết hợp thành những khung cảnh mới lạ mà chúng ta thấy trong giấc mơ.
Bạn có thể coi những mô phỏng này như buổi diễn tập cho một chương trình sắp tới, nơi bạn vừa là đạo diễn vừa là người biểu diễn chính. Bạn đang lên kế hoạch và tổ chức sự kiện, chuẩn bị cho mọi điều có thể xảy ra và sử dụng những kinh nghiệm trong quá khứ của mình để đảm bảo rằng “buổi trình diễn chính” sẽ thành công.
Khi nhìn qua lăng kính này, giấc mơ dường như chỉ là một nỗ lực khác của bộ não nhằm phục vụ mục đích chính là đảm bảo rằng chúng ta được an toàn và được trang bị tốt để xử lý các tình huống khó khăn.
2. Giấc mơ không phải ngẫu nhiên
Một nghiên cứu năm 2011 được công bố trên Tạp chí Khoa học thần kinh đã tìm thấy bằng chứng hấp dẫn cho thấy bộ não của chúng ta tăng cường có chọn lọc những ký ức được cho là có liên quan đến tương lai, giải thích tại sao giấc mơ cũng có thể chọn lọc những mảnh vỡ từ trải nghiệm ban ngày mang tính cảm xúc mãnh liệt hơn.
Nội dung giấc mơ của chúng ta dường như cũng gợi ý rằng bản chất của một sự kiện quan trọng hơn thời lượng của nó. Ví dụ: những trải nghiệm quen thuộc hàng ngày mà chúng ta dành phần lớn thời gian cho nó, chẳng hạn như đọc sách hoặc làm việc trên máy tính, sẽ có ít “thời gian nhìn màn hình” hơn trong giấc mơ so với những sự kiện có ý nghĩa hơn, chẳng hạn như tương tác xã hội và những trải nghiệm khác mà có ý nghĩa cá nhân, mới lạ hoặc liên quan đến người mơ.
Điều thú vị là thời gian về đêm cũng liên quan đến những gì chúng ta mơ thấy. Một nghiên cứu năm 2022 cho thấy rằng vào ban đêm sớm hơn, giấc mơ của chúng ta sử dụng nhiều ký ức gần đây hơn, trong khi giấc mơ đêm khuya liên quan đến những ký ức tương đối sớm hơn một tuần trước giấc mơ, bất kể bạn đang ở giai đoạn nào của giấc ngủ.
Chúng ta cũng trải nghiệm nhiều giấc mơ hướng tới tương lai hơn vào ban đêm và điều này có thể được thiết kế để đảm bảo rằng chúng xuất hiện gần hơn với thời gian chúng ta thức dậy để chuẩn bị cho các sự kiện của ngày hôm sau.
Cuối cùng, các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng những giấc mơ có xu hướng lặp lại các chủ đề tương tự suốt đêm và trong các giai đoạn ngủ khác nhau. Điều này có thể cho chúng ta cảm giác về những gì chúng ta đang cố gắng xử lý hoặc chuẩn bị một cách vô thức.
3. Giấc mơ nâng cao chức năng nhận thức của bạn
Một nghiên cứu được công bố trên PLOS ONE cho thấy hiệu suất trí nhớ được cải thiện sau một giấc ngủ đêm, điều này có thể là do sự tái kích hoạt nhiều lần và củng cố mạng lưới trí nhớ mới hình thành gần đây trong khi chúng ta ngủ. Ví dụ, những trải nghiệm gần đây được người tham gia ghi nhớ tốt hơn sau khi một phần của chúng xuất hiện trong giấc mơ. Do đó, giấc ngủ củng cố trí nhớ của chúng ta đồng thời sắp xếp lại thông tin để giải quyết các vấn đề trong tương lai cho chúng ta.
Giấc mơ cũng ảnh hưởng đến khả năng học hỏi và thực hiện nhiệm vụ của chúng ta. Trong một nghiên cứu năm 2018, những người tham gia báo cáo những giấc mơ liên quan đến nhiệm vụ cho thấy sự cải thiện hiệu suất cao hơn sau khi ngủ so với những người không mơ về một nhiệm vụ.
Do đó, bộ não của bạn đang âm mưu giúp đỡ bạn một cách nhẹ nhàng khi bạn ngủ. Nếu bạn muốn tìm hiểu thêm về những giấc mơ của mình, hãy cân nhắc việc giữ một cuốn nhật ký về giấc mơ ở đầu giường. Khi thức dậy, bạn có thể ghi lại bất cứ điều gì bạn nhớ được từ giấc mơ của mình. Hãy chú ý đến những chủ đề lặp đi lặp lại và những cảm xúc tiềm ẩn xuất hiện và thử kết nối chúng với những ký ức trong quá khứ hoặc những sự kiện được dự đoán trước trong tương lai để hiểu rõ hơn những gì giấc mơ đang muốn nói với bạn.
Phần kết luận
Thế giới của những giấc mơ vô cùng hấp dẫn và những giấc mơ không hề ngẫu nhiên như các nhà khoa học từng nghĩ. Chúng không chỉ nâng cao khả năng nhận thức của bạn mà còn có thể phục vụ chức năng thích ứng bằng cách sử dụng ký ức của bạn để mô phỏng những tương lai tiềm năng có ý nghĩa đối với bạn với tư cách là một người mơ mộng. Giấc mơ có thể là nguồn thông tin quý giá về thế giới nội tâm của bạn. Các công cụ như ghi nhật ký giấc mơ có thể cho phép bạn khám phá chúng sâu hơn.
Theo Psychologytoday
