05 mẹo chi tiêu tiết kiệm trong mùa lễ hội

Để mua sắm hợp lý trong các kỳ nghỉ lớn hàng năm như Giáng Sinh và Năm Mới, chúng tôi đề nghị bạn nên khai thác sự khôn ngoan của một nhà kinh tế học hành vi trong việc mua quà tặng.

Các nhà kinh tế học hành vi nghiên cứu về kinh tế chuyên về tâm lý học và các con số. Họ tập trung vào cách những người tiêu dùng như bạn tiêu tiền như thế nào, cũng như những thủ thuật và thói quen có thể giúp bạn không vô tình chi tiêu quá mức.

Katy Milkman, giáo sư tại Trường Wharton thuộc Đại học Pennsylvania, cho biết: “Chúng ta là những sinh vật bốc đồng. Khi chúng ta đối mặt với một tình huống tác động lên cảm xúc của mình…chúng ta có xu hướng coi trọng sự hài lòng tức thời.”

Chính phủ và các chuyên gia chính sách công thường dựa vào hiểu biết sâu sắc của các nhà kinh tế học hành vi để giúp người tiêu dùng tiết kiệm nhiều hơn và đưa ra những lựa chọn thông minh hơn. Và bạn cũng có thể học được nhiều điều từ họ.

Điều đó đặc biệt đúng trong kỳ nghỉ lễ khi những kỳ vọng của người thân, thời gian nghỉ lễ và cả cảm giác hồi hộp săn lùng món hời đều hội tụ lại cùng một lúc, khiến bạn dễ rơi vào tình cảnh chi tiêu vượt quá ngân sách.

Sau đây là 05 lời khuyên của chuyên gia có thể giúp bạn vừa tiết kiệm tiền, vừa giảm bớt căng thẳng.

1. Đặt một số giá neo

Duy trì ngân sách không bao giờ là dễ. Nhưng nếu bạn bắt đầu với những kỳ vọng phù hợp thì bạn sẽ có nhiều khả năng thành công hơn—hoặc ít nhất là đạt được mức thành công nhất định.

Nếu bạn dự định ngân sách là 100 đô la để mua một món quà, rất có thể cuối cùng bạn sẽ chi món quà giá 110 đô la. Và có thể ngăn bạn chọn món quà tới 200 đô la, ít nhất không nếu không ghi nhớ kỹ để điều chỉnh lại ngân sách tổng thể của mình.

Những kỳ vọng chi tiêu đã được chuẩn bị sẵn đó được các nhà kinh tế học hành vi gọi là hiệu ứng neo đậu này - một thói quen nhận thức ban đầu được mô tả bởi Amos Tversky và Daniel Kahneman, hai người tiên phong trong lĩnh vực này, vào những năm 1970.

Các nhà bán lẻ nhận thức rõ về thói quen neo đậu giá. (Đó là lý do tại sao họ cố gắng làm cho hàng hóa trông rẻ hơn bằng cách định giá chúng ở mức 99 đô la thay vì 100 đô la.) Nhưng bạn cũng có thể sử dụng nhận thức về neo giá để làm lợi thế cho mình, Mariel Beasley, đồng sáng lập Phòng thí nghiệm Common Cents tại Đại học Duke, cho biết.

Khi bạn đặt ngân sách cho kỳ nghỉ, cô ấy khuyên bạn nên chọn ngân sách riêng cho từng món quà trong danh sách. Mặc dù điều này có vẻ giống như quản lý vi mô, nhưng mục tiêu không phải là chi tiêu chính xác số tiền đó mỗi lần mà để đảm bảo rằng nếu (hoặc khi) bạn trượt mục tiêu, bạn sẽ không vượt quá giới hạn.

Beasley nói: “Việc ghi nhớ con số đó sẽ làm giảm sự cám dỗ của bạn để mua một thứ khác mà bạn nghĩ rằng người đó có thể thích nhưng cuối cùng lại khiến bạn phải trả giá cao hơn”.

2. Tiết kiệm bằng số tiền chứ không phải bằng số phần trăm

Giảm giá là tuyệt vời. Nhưng không phải tất cả các khoản giảm giá đều được tạo ra như nhau.

Theo Milkman, một sai lầm phổ biến mà người mua hàng mắc phải là tập trung vào việc sản phẩm được giảm giá mạnh như thế nào hơn là số tiền thực tế họ sẽ tiết kiệm được. Thật tuyệt vời khi được giảm giá 50% cho một chiếc mũ trị giá 100 đô la, nhưng còn tuyệt vời hơn nữa khi được giảm giá 1% cho một chiếc ô tô trị giá 20.000 đô la. (Đừng tính toán: Cái đầu tiên trị giá 50 USD, cái thứ hai trị giá 200 USD.)

Có thể dễ dàng quên điều này trong thời điểm này. Và các nghiên cứu cho thấy người mua hàng đôi khi làm việc chăm chỉ hơn để kiếm được số tiền lớn hơn từ những mặt hàng có giá trị nhỏ hơn. Đó là bởi vì chúng tôi thích đi đường tắt. Thay vì căng thẳng trí óc, chúng ta có xu hướng dựa vào cái mà các nhà kinh tế gọi là “kế toán tinh thần”, đưa ra các đánh giá giá trị dựa trên các tiêu chí chủ quan, bên ngoài, như cách hiển thị doanh số bán hàng.

Cách khắc phục rất đơn giản: Khi bạn đánh giá một đợt giảm giá, hãy luôn dành chút thời gian để chuyển đổi phần trăm chiết khấu thành tiền trước khi quyết định xem liệu nó có thực sự xứng đáng với bạn hay không.

Và, mặc dù việc lướt qua các danh sách bán hàng trong những ngày nghỉ lễ có thể thú vị nhưng hãy cân nhắc kỹ lưỡng. Dành thời gian và công sức để đạt được thỏa thuận tốt hơn một chút cho khoản thế chấp ô tô hoặc nhà của bạn có thể có tác động lớn hơn nhiều đến ví tiền của bạn về lâu dài.

3. Tạo một rào cản nhỏ

Việc bán hàng không kéo dài mãi mãi. Các nhà bán lẻ rất giỏi trong việc sử dụng thực tế đó để làm lợi thế cho mình.

Beasley nói: “Mua sắm trong kỳ nghỉ được thiết kế nhằm cố gắng khiến bạn cảm thấy cần phải mua hàng ngay bây giờ vì ngày mai có thể không có hàng ở đây”. “Sự vội vàng đó thực sự khiến bạn phải tiêu nhiều tiền hơn.”

Mục tiêu của bạn là làm sao đưa ra những quyết định mua sắm thật bình tĩnh và cân nhắc. Nếu bạn đang ở cửa hàng để cân nhắc một món quà vượt quá ngân sách, Beasley khuyên bạn nên quay lại vào ngày hôm sau trước khi thực sự mua nó.

Đối với người mua sắm trực tuyến theo ông Scott Rick, giáo sư tiếp thị tại Đại học Michigan, người nghiên cứu về hành vi, khuyên bạn nên tạo ra cái mà ông gọi là “ma sát” để làm chậm quá trình quyết định. Ông ấy đề xuất một bước: xóa thông tin thẻ tín dụng của bạn khỏi tài khoản để bạn không thể thực hiện mua hàng bằng một cú nhấp chuột.

Ông nói: “Nếu bạn không lưu thông tin thẻ tín dụng trong tài khoản của mình, khả năng thức dậy và tìm thấy ví của mình có thể khiến bạn phải suy nghĩ xem liệu bạn có cần thực hiện giao dịch mua này ngay bây giờ hay không.”

4. Sửa đổi sau khi bạn vung tiền

Cuộc sống đầy những ngoại lệ. Và danh sách mua sắm của chúng ta cũng vậy. Bạn nhìn thấy một chiếc ví tuyệt đẹp mà mẹ bạn rất thích nhưng nó lại đắt gấp ba lần số tiền bạn định chi. Ừm, dù sao thì bà ấy cũng là mẹ của bạn

Tuy nhiên, các nhà kinh tế cảnh báo bạn cần cảnh giác với những khoản chi tiêu ngoài kế hoạch. Và khi bạn quyết định chi tiêu, bạn cần thực hiện thêm một bước nữa để điều chỉnh những chi phí này vào tổng ngân sách của mình.

Nghiên cứu cho thấy khi nói đến “những khoản mua sắm đặc biệt” - chẳng hạn như mua một chiếc máy tính mới hoặc tổ chức một bữa tiệc sinh nhật - chúng ta có nhiều khả năng chi tiêu quá mức so với những “chi phí thông thường” như hóa đơn truyền hình cáp, internet hay mua rau củ. Và việc đưa ra các ngoại lệ có thể là một vấn đề lớn trong việc lập ngân sách.Các nghiên cứu cho thấy: Chúng ta có xu hướng đánh giá thấp các khoản chi tiêu cho những dịp đặc biệt.

Các nhà kinh tế cho biết, mặc dù việc làm trái kế hoạch là bản chất của con người, nhưng bạn vẫn nên cố gắng duy trì kỷ luật trong tổng ngân sách của mình. Khi bạn phung phí, hãy buộc bản thân quay lại kế hoạch chi tiêu hàng tháng của mình và trừ đi số tiền bạn đã chi tiêu quá mức vào một khoản khác.

5. Hãy suy nghĩ bên ngoài hộp quà

Khi nói đến quà tặng ngày lễ, điều đầu tiên bạn nghĩ đến thường là một chiếc hộp được gói trong giấy sáng có nơ lễ hội. Nhưng nghiên cứu học thuật chỉ ra rằng những món quà dưới dạng trải nghiệm - như những chuyến du lịch, dã ngoại hoặc những chuyến đi chơi đặc biệt - thường khiến con người hạnh phúc hơn những món đồ vật chất.

Một lý do quan trọng: Trải nghiệm đi kèm với sự chờ đợi trước đó, sự thích thú trong khoảnh khắc và những kỷ niệm đẹp sau đó. Nghiên cứu khoa học hành vi cho thấy những điều này thực sự cải thiện hạnh phúc hơn hàng hóa vật chất.

Tuy nhiên, ngoài tất cả những điều này, việc mang lại trải nghiệm chu đáo cũng có thể giảm bớt một số áp lực cho ngân sách của bạn. Theo Beasley, “Quà tặng trải nghiệm có thể rẻ hơn”. Cô nói: “Bạn nhận được sự ghi nhận cho một món quà lớn hơn vì đó cũng là thời gian, sức lực và sự quan tâm của bạn.

Beasley nói, nếu bạn dự định tặng ai đó một đôi giày trượt băng mới, hãy cân nhắc việc dành một buổi tối trượt băng cùng với người đó. Những chuyến đi chơi như thế này “thường được đánh giá cao hơn… và lưu lại trong trí nhớ lâu hơn”.

Theo WSJ