Tại sao song ngữ lại tốt cho não?

Trong bộ não song ngữ, tất cả ngôn ngữ đều hoạt động cùng một lúc. Nỗ lực liên tục kìm nén một ngôn ngữ khi nói một ngôn ngữ khác, cùng với thử thách tinh thần đi kèm với việc thường xuyên chuyển đổi giữa các ngôn ngữ, sẽ rèn luyện trí não của chúng ta. Việc đó giúp cải thiện sự tập trung, giải quyết vấn đề trí nhớ và khả năng sáng tạo của chúng ta.

Hiện nay người ta đã chấp nhận rộng rãi rằng có những lợi ích to lớn khi biết song ngữ. Một bước đột phá quan trọng xuất hiện vào năm 2007 tại Toronto, khi Ellen Bialystok và nhóm của cô thực hiện một khám phá làm rung chuyển cộng đồng khoa học và có ý nghĩa to lớn trong thế giới thực.

“Đây là nghiên cứu đầu tiên cho thấy rằng những người dùng song ngữ - những người nói nhiều hơn một ngôn ngữ - sẽ mắc chứng mất trí nhớ muộn hơn từ 4 đến 4 năm rưỡi so với những người chỉ dùng một ngôn ngữ. Đó là sự xác nhận mạnh mẽ về ý tưởng dự trữ nhận thức.”

Vậy dự trữ nhận thức là gì?

Dự trữ nhận thức là ý tưởng cho rằng con người phát triển khả năng tư duy dự trữ và điều này bảo vệ họ khỏi chứng mất trí nhớ có thể xảy ra do lão hóa và bệnh tật.

Cùng với việc trì hoãn sự khởi phát của chứng sa sút trí tuệ, những người nói song ngữ đã được chứng minh là phục hồi tốt hơn đáng kể sau cơn đột quỵ. Học bất cứ điều gì mới sẽ giúp xây dựng sự dự trữ nhận thức.

Nhưng có điều gì đó đặc biệt về ngôn ngữ.

Ngôn ngữ thì đặc biệt rộng và phức tạp. Nó ảnh hưởng đến ý tưởng và khái niệm, nhận thức, âm thanh khác nhau. Một kỹ năng nhất định càng phức tạp thì càng có nhiều khả năng tác động tích cực đến dự trữ nhận thức.

Vậy khi nào là thời điểm tốt nhất để học một ngôn ngữ mới?

Vâng, đây là một phần của câu trả lời.

Bộ não là một tập hợp phức tạp của mạng lưới thần kinh. Khi bạn học một ngôn ngữ mới khi còn nhỏ, bạn đang xây dựng những mạng lưới mới. Nhưng khi bạn học một ngôn ngữ trễ, bạn phải sửa đổi các mạng lưới hiện có và tạo thêm nhiều kết nối. Bởi vì việc học ngôn ngữ trễ có thể khó khăn hơn, lợi ích cũng có thể lớn hơn.

Nhưng một nghiên cứu năm 2023 tại Great Ormond Street cho thấy đây chỉ là một phần của câu chuyện.

Vì vậy, chúng tôi đã mời ba nhóm trẻ em từ 8 đến 10 tuổi. Chúng tôi đã có một nhóm trẻ chỉ nói một thứ tiếng. Một nhóm trẻ được tiếp xúc sớm với tiếng Hy Lạp và tiếng Anh ngay từ khi mới sinh ra - các em là những người dùng song ngữ đầu tiên. Và cuối cùng, chúng tôi có một nhóm đã tiếp xúc với tiếng Anh từ 2 đến 5 tuổi và các bé là nhóm người dùng song ngữ trễ hơn. Vì vậy, điều chúng tôi đã làm mà trước đây chưa ai làm là yêu cầu bọn trẻ nằm trong máy quét mà không làm gì cả - và chỉ nhìn chằm chằm vào một dấu chéo. Và trong thời gian này, chúng tôi đã đo hoạt động não các em. Điều thực sự thú vị đối với chúng tôi là nhóm dùng song ngữ từ sớm có khả năng kết nối mạng mạnh nhất trong trạng thái nghỉ. Và nhóm những vùng này là những vùng sáng lên khi chúng ta không làm gì cả và chỉ để tâm trí lang thang. Giống như việc bạn đến phòng tập thể dục hàng ngày, cơ bắp của bạn có thể trông to hơn khi nghỉ ngơi. Tương tự như vậy, bộ não của bạn có thể được kết nối tốt hơn khi nghỉ ngơi vì bạn sớm học thêm một ngôn ngữ.

Và đây là điều chưa ai tìm thấy trước đây. Và còn nhiều hơn thế nữa.

Một tác động hành vi ít được biết đến của song ngữ ở cả trẻ em và người lớn là khả năng nhìn thấy quan điểm của người khác hoặc hiểu rằng có thể có những quan điểm khác nhau.

Các nghiên cứu gần đây cũng phát hiện ra rằng mọi người có xu hướng phản ứng nhiều cảm xúc hơn bằng ngôn ngữ đầu tiên và hợp lý hơn, theo cách trừu tượng hơn trong ngôn ngữ thứ hai. Và điều thường được giải thích là ngôn ngữ đầu tiên là ngôn ngữ chúng ta sử dụng để nói chuyện với gia đình, với bạn bè trong những môi trường thân mật. Ngôn ngữ thứ hai thường được học ở trường, ở trường đại học, tại nơi làm việc.

Các nhà khoa học đang khám phá những mặt tích cực mới của việc dùng song ngữ. Và điều đó không chỉ bộ não của chúng ta được hưởng lợi.

Học ngôn ngữ mới và nói nhiều ngôn ngữ là rất quan trọng - không chỉ đối với cá nhân mà còn đối với xã hội.

Học ngôn ngữ mới có thể mở ra cánh cửa cho những trải nghiệm văn hóa mới, những cơ hội trong cuộc sống. Những con người khác nhau, những cộng đồng khác nhau và những cách nhìn thế giới khác nhau.

Và với điều đó, chúng ta sẽ nói lời cuối cùng: Chào tạm biệt bằng nhiều ngôn ngữ khác nhau.

Theo BBC