Khi 1 đứa trẻ bắt đầu giao tiếp với cuộc sống, 2 câu nói đầu tiên mà bố mẹ thường dạy con là "Cảm ơn" và "Xin lỗi". Bởi lẽ đời thường người xưa từng nói "Nhân bất thập toàn" nghĩa là không ai sinh ra đã hoàn hảo, chỉ là chúng ta đang cố gắng mỗi ngày để trở thành phiên bản tốt nhất của chính mình.
Với hơn 30 năm hoạt động nghệ thuật, là nghệ sĩ lão làng được bao đàn em, đồng nghiệp nể nang và cả triệu người yêu mến, ắt hẳn hơn ai hết nghệ sĩ Hoài Linh ý thức được mọi hành vi, thái độ và phát ngôn của mình trước công chúng. Trong sự việc nghệ sĩ Hoài Linh và ekip xử lý khủng hoảng liên quan đến khoản giải ngân 15,4 tỷ từ cộng đồng đã khiến chúng ta suy ngẫm đến 1 câu nói nổi tiếng của Benjamin Franklin rằng: "Đừng bao giờ làm hỏng lời xin lỗi bằng lý lẽ ngụy biện".
Muốn xoa dịu công chúng, thực ra không cần clip dài gần 50 phút hay hàng trăm loại giấy tờ để chứng minh, thứ quan trọng và tiên quyết cần có nhưng NS Hoài Linh đã thiếu trong 2 pha xử lý lùm xùm chính là 1 thái độ hối lỗi chân thành.
NS Hoài Linh và 1001 chi tiết lẩn quẩn, thiếu nhất quán khi trần tình, đầy sơ hở để dân mạng "vạch lá tìm sâu" đếm không xuể
Điều đầu tiên, phải thừa nhận rằng NS Hoài Linh và ekip đã có cách lựa chọn khéo léo khi không tổ chức họp báo, không đăng status cá nhân hay trả lời phỏng vấn độc quyền cho bất kỳ đơn vị truyền thông nào mà đã quay clip gửi chung đến tất cả mọi người. Tuy nhiên, cách làm này lại như 1 con "dao 2 lưỡi". Trong đó cái lợi là giúp nghệ sĩ Hoài Linh không bị bóp méo phát ngôn, đảm bảo được trích nguyên văn lời giải thích. Nhưng, cũng chính vì quay clip như thế này mà NS Hoài Linh đã khiến câu chuyện không thể dừng lại mà còn đi xa hơn.
Vì sao?
1/ Thứ nhất, trong clip trần tình lần đầu tiên, công chúng không cảm nhận được NS Hoài Linh có thái độ của 1 người biết mình đã sai, nam nghệ sĩ càng thanh minh càng để lộ sơ hở khó chấp nhận. Trong clip, NS Hoài Linh giải thích không thể đi làm từ thiện trong 6 tháng qua là do ảnh hưởng của dịch bệnh nhưng trong giai đoạn Covid-19 bùng phát dữ dội và phức tạp trên nhiều tỉnh thành thì người đại diện của nam nghệ sĩ đã đi giải ngân 15,4 tỷ chỉ trong vòng vỏn vẹn 1 tuần.
Ngoài ra, có lẽ do quá gấp gáp để tìm bằng chứng thanh minh, giải thích nên NS Hoài Linh và ekip đã liên tục bị "thánh soi" bắt bài sai lỗi ngày, tháng trên các văn bản hành chính quan trọng. Thiết nghĩ, nếu NS Hoài Linh đã có sẵn các chứng từ này từ trước thì sẽ không nóng vội để xảy ra lỗi như thế kia trong thời điểm mọi thông tin liên quan đến vụ lùm xùm đang rất nhạy cảm.
2/ Thứ hai, trong clip NS Hoài Linh có gửi lời xin lỗi đến bà con, tuy nhiên thái độ nam nghệ sĩ lại gây tranh cãi. Lẽ ra, ngay khi quyết định tung clip này lên mạng xã hội, NS Hoài Linh nên lưu ý vai trò của mình đối với công chúng, nam nghệ sĩ cần hiểu ngay lúc đó họ cần nghe và thấy gì. Việc Hoài Linh thỉnh thoảng cười nhếch mép thản nhiên, rồi nói chi tiết nhờ khán giả so sánh 30 năm hoạt động nghệ thuật và số tiền 13,7 tỷ thật sự không nên xuất hiện trong clip này vì nó sẽ khiến dư luận càng thêm phẫn nộ.
Trong clip, NS Hoài Linh không hề có dáng vẻ của 1 người nhận ra sự chậm trễ và thiếu minh bạch của mình là sai. Nếu muốn xoa dịu khán giả, NS Hoài Linh cần phải xem xét lại và thừa nhận những điểm không hợp lý của mình, sau đó xin lỗi một cách thật lòng chứ không phải đưa ra 1 lý do chung chung và cũng chẳng thông báo định hướng cụ thể là gì.
Sau clip trần tình lần 1, NS Hoài Linh tiếp tục im lặng, trong thời gian đó ekip của nam nghệ sĩ được cho là có cuộc "chạy đua deadline" làm từ thiện. Sau hành trình gần 1 tuần giải ngân tiền cứu trợ bão lũ miền Trung vào mùa hè nắng cháy da, NS Hoài Linh tiếp tục lên clip gần 50 phút để công khai mọi sao kê và giấy tờ đến từ cơ quan địa phương. Tuy nhiên, lại 1 lần nữa, ekip NS Hoài Linh bị công chúng đánh giá là quá nóng vội và có phần chủ quan khi tiếp tục để lộ nhiều chi tiết bất thường từ ngày tháng trên văn bản cho đến những thông tin liên quan bệnh tình, thời gian tự cách ly của nam nghệ sĩ.
Phải ghi nhận 1 điều rằng NS Hoài Linh và ekip rất chịu khó giải đáp mọi thắc mắc của người hâm mộ, khán giả liên quan đến lùm xùm từ thiện nhưng rồi cách xử lý là gì.... Là trưng trổ loạt bằng chứng và đưa ra mọi lý lẽ biện minh để rồi sau đó bị dân mạng "bắt bài" những chi tiết sai lệch khó lòng chối cãi.
Đơn cử như trong clip lên tiếng lần 2, NS Hoài Linh cho biết: "Ngày 20 (tức 20/10/2020) tôi về nhà và cách ly. Trong lịch trình cách ly của tôi về xạ trị là 15 ngày, tôi nằm trong phòng suốt. Khi nào không có ai thì đi ra vì sợ ảnh hưởng tới sức khỏe mọi người". Tuy nhiên, nhanh như chớp, dân mạng đã tìm ra hình ảnh NS Hoài Linh xuất hiện trong sự kiện khai trương vào đúng ngày 24/10/2020, tức là trong khoảng thời gian nam nghệ sĩ khẳng định đang tự cách ly. Trong thời điểm netizen đang rất nhạy cảm, 1 chi tiết NS Hoài Linh phát ngôn sai lệch trong clip lên tiếng và thực tế cũng đã khiến nam nghệ sĩ mất đi niềm tin trong lòng công chúng.
Ngoài ra, hàng loạt giấy tờ trao quà tặng được NS Hoài Linh công bố cũng lộ dấu hiệu bôi xoá, sửa ngày tháng và thậm chí còn liệt kê sai thông tin của người nhận quà. Tất nhiên, không thể trách NS Hoài Linh vì có quá nhiều giấy tờ, sao kê liên quan việc giải ngân 15,2 tỷ đồng trong 1 tuần. Tuy nhiên, vấn đề ở đây là một khi nam nghệ sĩ đã quyết định lên tiếng trần tình, giải thích thì phải rà soát lại hết mọi thông tin, chỉ cần 1 lỗ hổng cũng gây tranh cãi dữ đội. Người xưa có câu "cái kim trong bọc có ngày cũng lòi ra", khán giả của năm 2021 sẽ không dễ bị dẫn dắt, họ chỉ tin những gì có đủ bằng chứng, hình ảnh rõ ràng.
Tất nhiên, trước lùm xùm liên quan đến tiền bạc của cộng đồng và uy tín bản thân, NS Hoài Linh không thể chọn cách im lặng mà lướt qua như cách xử lý khủng hoảng của các nghệ sĩ Vbiz khác. Việc nam danh hài lên tiếng trần tình, xin lỗi là cần thiết. "Bạn biết đấy, tôi không cố ý, tôi có lý do" là 1 trong những câu nói nằm trong nhóm những lời xin lỗi vòng vo, phức tạp được giáo sư Dan Neuharth - chuyên gia tâm lý học người Mỹ nhận định rằng đây có thể được coi là dấu hiệu của một lời xin lỗi thiếu chân thành.
Trong câu chuyện này, dư luận phẫn nộ với Hoài Linh không phải vì nghĩ rằng nam nghệ sĩ biển thủ số tiền từ thiện. Vì chính nam nghệ sĩ có lòng tốt kêu gọi và còn liên tục thông báo về số tiền nhận được từ đầu. Vấn đề nằm chỗ cách cư xử của NS Hoài Linh trước những nghi vấn của dân mạng, thậm chí, có người còn cho rằng nếu sự việc này không bị khui ra thì đến bao giờ nam danh hài mới chịu lên tiếng công khai, minh bạch quỹ từ thiện với người hâm mộ, và đến bao giờ thì tiền mới về tận tay bà con miền Trung. Chính sự minh bạch quá muộn màng, lời giải thích của NS Hoài Linh chỉ xuất hiện sau khi khán giả bắt đầu nghi ngờ đã khiến mọi chuyện tệ hơn. Vậy mới nói, không có bất kỳ lý do gì phù hợp để giải thích cho sự chậm trễ lạ kỳ của NS Hoài Linh.
NS Hoài Linh, Hương Giang và nhiều sao Vbiz đang nói lời xin lỗi không đúng cách, không đúng lúc
Giá như, NS Hoài Linh có thái độ biết lỗi chân thành ngay từ đầu và nên công khai minh bạch tiền từ thiện sớm hơn.
Giá như, NS Hoài Linh đừng xem việc chậm giải ngân 15,4 tỷ là bình thường...
Giá như, thái độ của NS Hoài Linh trong clip trần tình và xin lỗi khán giả có thêm 1 chút thiện chí của người biết mình đã có lỗi với bà con, người hâm mộ,...
Giá như, NS Hoài Linh và ekip đừng dùng lời lẽ thanh minh nhưng lại bị lộ chi tiết sơ hở để giải quyết khủng hoảng...
Tất cả chỉ là giá như, vì mọi thứ đã xảy ra rồi!
Tâm lý khán giả Việt Nam thường dễ giận dễ quên, vị tha và "đánh kẻ chạy đi không ai đánh người chạy lại". Nếu từ đầu, NS Hoài Linh chuộc lỗi bằng hành động thiết thực, thái độ phù hợp thì chắc chắn rằng nam danh hài vẫn giữ lòng tin của người hâm mộ. Như lời NS Tấn Hoàng từng nhắn nhủ NS Hoài Linh giữa liên hoàn thị phi: "Bây giờ khán giả không đồng tình với câu trả lời của em, nhưng anh biết chắc em không có tham đâu, anh tin điều đó. Em hãy trả lời một cách tự nhiên, thật tình. Mình không tham thì mình cứ nói thật lý do khách quan, chủ quan. Nếu em đúng thì anh chắp 2 tay bái phục em đã giải quyết vụ này quá tuyệt vời.
Nếu em sai thì cứ xin lỗi, em biết dân tộc Việt Nam có lòng vị tha lắm mà. Anh tin nếu em xin lỗi thì khán giả không bỏ em đâu. Nếu các em sai thì cứ nói hết sự thật với công chúng là tôi sai và nói rõ lý do vì sao tôi sai thì mới thuyết phục được mọi người. Các em đừng nói vòng vo, người ta khó chấp nhận lắm. Nếu sai cứ nói thẳng và nói đúng vì sao sai thì quá tuyệt vời, còn uy tín của mình sau này".
Chúng ta phải ý thức được rằng, đôi khi nghệ sĩ xin lỗi khán giả không phải lúc nào cũng có nghĩa là họ sai và công chúng đúng. Điều này chỉ có nghĩa rằng nghệ sĩ coi trọng mối quan hệ giữa họ và người hâm mộ mà thôi. Trong sự việc lần này, giá như NS Hoài Linh có 1 lời xin lỗi chân thành và nhận ra cái sai ngay từ đầu, biết đâu đã có thể giải quyết xung đột, chữa lành tổn thương, thúc đẩy sự tha thứ, lòng vị tha và cải thiện mối quan hệ giữa anh và công chúng. Tất nhiên, không phải ai cũng dũng cảm thừa nhận chính lỗi lầm của mình, nhưng khi đã vượt qua cái tôi và dùng chân thành chạm đến chân thành thì biết đâu mọi vết thương sẽ được làm lành.
Sau tất cả, NS Hoài Linh cũng lên tiếng nhận sai trong clip trần tình thứ 2, nam nghệ sĩ chấp tay xin lỗi các nhà hảo tâm, khán giả, bà con miền Trung. Giá như NS Hoài Linh làm điều này sớm, giải ngân 15,4 tỷ hoặc đơn giản là có 1 thông báo về việc xử lý quỹ cứu trợ sớm hơn thì có lẽ sự việc đã không phức tạp và rối ren như lúc này.
Trong showbiz không phải chưa từng xảy ra chuyện nghệ sĩ nói lời xin lỗi sai cách, sai thời điểm và bị chỉ trích. Trước NS Hoài Linh, Hương Giang từng vướng scandal lớn khi đối đáp và "chiến" với antifan căng đét. Thậm chí, Hương Giang còn nhờ cả cơ quan chức năng vào cuộc để xử lý vụ bị 1 antifan tấn công, nhưng đến cuối cùng nữ ca sĩ cũng phải lên tiếng nói lời xin lỗi. Điểm giống nhau của Hoài Linh và Hương Giang ở đây chính là cả hai đã hối lỗi sai thời điểm và thiếu thiện chí khiến sự việc không chỉ không được lắng xuống mà còn bùng lên dữ dội hơn.
Dường như chuyện nghệ sĩ mắc bệnh "lười xin lỗi" hoặc xin lỗi không đúng lúc chỉ diễn ra tại showbiz Việt. Trên thực tế, trong làng giải trí tại một số nước như Hàn Quốc, Trung Quốc,... khi 1 nghệ sĩ vướng ồn ào, thị phi họ đều nhanh chóng có phát ngôn và câu đầu tiên luôn là gửi lời xin lỗi chân thành đến khán giả.
Người ta có câu: "Một lời xin lỗi gượng ép chính là một sự xúc phạm thứ hai", một lời xin lỗi tất nhiên không thể chữa lành vết thương trong 1 nốt nhạc nhưng ít ra nó khiến rắc rối trở nên nhẹ nhàng hơn hẳn.